PROJEKT NOWEGO ROZPORZĄDZENIA MPZP WRAZ Z „KKPT”

Jeszcze w sierpniu ówczesne Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii prezentowało wstępną propozycję Krajowej Klasyfikacji Przeznaczenia Terenu (KKPT). Temat ten dotyczy głównie mozolnego wdrażania wymogów Dyrektywy INSPIRE w zakresie udostępniania danych o zagospodarowaniu przestrzennym. Jednak zgodnie z zapowiedziami KKPT ma także bezpośredni wpływ na zmianę przepisów wykonawczych.

Pisałem o tym na blogu już w sierpniu, składałem nawet w tym temacie uwagi. Na korektę KKPT nie trzeba było długo czekać. Właśnie kilka dni temu, tym razem już Ministerstwo Rozwoju (bez Pracy)  i Technologii, zakończyło publiczne konsultacje projektu rozporządzenia w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (projekt nowego rozporządzenia MPZP), zawierającego m. in. nową klasyfikację przeznaczeń terenu. „Jak się powiedziało A, (to) trzeba powiedzieć (i) B” – uwagi złożyłem, jakżeby inaczej.

• ZMIANA PRAKTYK PROJEKTOWYCH EFEKTEM WTÓRNYM CYFRYZACJI
• KLASYFIKACJA PRZEZNACZEŃ – WSTĘPNA PROPOZYCJA VS. PROJEKT NOWEGO ROZPORZĄDZENIA MPZP
• SUBIEKTYWNE KONTRPROPOZYCJE DO KLASYFIKACJI PRZEZNACZEŃ
• POZOSTAŁE ISTOTNE ZMIANY ROZPORZĄDZENIA
• SUBIEKTYWNE KONTRPROPOZYCJE DO POZOSTAŁYCH ZMIAN ROZPORZĄDZENIA

Ten artykuł jest kontynuacją już wcześniej rozpoczętej analizy propozycji nowej klasyfikacji przeznaczenia terenu. Jeżeli interesują Cię informacje na temat jej pierwszej odsłony na etapie prekonsultacji, to zachęcam Cię do przeczytania wcześniejszego artykułu – CYFRYZACJA PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO – PREKONSULTACJE “KKPT”. 

ZMIANA PRAKTYK PROJEKTOWYCH EFEKTEM WTÓRNYM CYFRYZACJI

Na wstępie mała dygresja. Mam nadzieję, że uwagi środowiska urbanistów/planistów przestrzennych, złożone w trakcie minionych konsultacji projektu nowego rozporządzenia MPZP będą wystarczającym powodem ponownej analizy zmian w proponowanej KKPT. Oby stały się także podstawą do dopracowania szczegółowych zapisów przedstawionego projektu.

Poddać pod dyskusję wypada jednak podejście Departamentu Planowania Przestrzennego Ministerstwa Rozwoju i Technologii, które zakłada zmienianie prawa wykonawczego dopiero jako wtórny efekt prac nad cyfryzacją planowania przestrzennego. Wydaje się, że optymalnym rozwiązaniem byłaby kompleksowa zmiana zbioru zasad korzystania z polskiej przestrzeni. Zmiana holistyczna, której tylko jednym z elementów byłaby nowa klasyfikacja przeznaczeń wydzieleń planistycznych.

Jednak działania podejmowane przez ostatnią dekadę w zakresie reformowania planowania przestrzennego, wskazują na nikłe szanse kompleksowego podejścia do uporządkowania zasad gospodarowania polską przestrzenią. W środowisku urbanistów/planistów przestrzennych, po wielu latach przedstawiania różnych pomysłów zmian przepisów, żartobliwie mówi się, że “sztuką jest planować reformę, zamiast reformować planowanie”. Zaniechanie prac nad projektem ustawy – Kodeks urbanistyczno-budowlany oraz brak informacji o finalizacji prac nad nowym projektem ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, najzwyczajniej oznaczają rozdzielenie tych dwóch procesów i kontynuację cyfryzacji w oparciu o zmiany ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (ustawa o PZP)  i rozporządzenia w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Wracając jednak na ziemię…

Jak już wspominałem na blogu: „Cyfryzacja, cyfryzacją, ale jeżeli projekt KKPT nie zostanie dobrze przemyślany, to za parę lat projektanci i użytkownicy MPZP obudzą się w nowej, ale niekoniecznie dobrej rzeczywistości prawnej.” Te parę lat staje się faktem, 24 grudnia 2021 r. to ostateczny termin przyjęcia nowego rozporządzenia. Właśnie taki “deadline” narzucił Ministerstwu ustawodawca normą prawną z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19. Wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują także, że właśnie przy okazji tej zmiany rozporządzenia Ministerstwo planuje także uprawomocnienie KKPT. Za parę lat będziemy w stanie ocenić jak nowe przepisy wykonawcze sprawdzają się w praktyce. Zatem, jak teraz wygląda proponowana klasyfikacja i jakie zmiany (istotne z mojej subiektywnej perspektywy) czekają nas w 2022 r.? 

KLASYFIKACJA PRZEZNACZEŃ – WSTĘPNA PROPOZYCJA VS. PROJEKT NOWEGO ROZPORZĄDZENIA MPZP

Tak, zrobiłem to. Porównałem obie wersje, tę z sierpnia i obecnie prezentowaną. Wszystko po to, aby dowiedzieć się jakie potencjalne uwagi zostały złożone w toku prekonultacji i uzyskać szerszy obraz modyfikacji. Tak prezentuje się treść załącznika nr 1 do nowego rozporządzenia projektu MPZP:

Prześledźmy to krok po kroku, jeszcze bez oceniania:

Uwaga: Ta część jest czysto sprawozdawcza, więc jeżeli nie interesuje Cię żmudne wymienianie zmian, śmiało omiń pierwszą i drugą listę.

1. Teren zabudowy mieszkaniowej został rozbudowany na poziomie 2 KKPT o nową klasę “teren zabudowy zamieszkania zbiorowego (MZ)”. Ponadto w poziomie 3 KKPT zmieniono symbol MNi na MNS, dodano nową klasę “teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej letniskowej (MNL)”, a także skorygowano nazewnictwo układów zabudowy wielorodzinnej, z ze zmianą “układu kwaratłowego” na “pierzejowy”.
2. Teren usług z podziału na trzy poziomy KKPT został uporządkowany wyłącznie w dwóch poziomach. Zrezygnowano z pośredniego podziału na usługi komercyjne i społeczne. Tym samym połączono szczegółowe przeznaczenia terenu usług, rezygnując jednak z “terenu usług rekreacji” i “terenu składów i magazynów”, łącząc klasy usług nauki i usług edukacji w “teren usług nauki i edukacji (UN)” oraz dodając “teren usług biurowych (UB)”. Konsekwencją tych zmian były także roszady symboli.
3. Teren produkcji został rozbudowany na poziomie 2 KKPT o nową klasę “teren składów i magazynów (PS)”. Skorygowano nazewnictwo “terenu obiektów produkcyjnych (PR)” na “teren produkcji przemysłowej (PP). Na poziomie 3 KKPT rozbudowano podział produkcji energii ze źródeł odnawialnych, dodając “teren elektrowni słonecznej (POF)”.
4. Teren górnictwa i wydobycia nie podlegał indywidualnym zmianom.
5. Teren komunikacji na poziomie 2 KKPT przeszedł drobny “lifting”. Nazwa “terenu dróg publicznych (KD) została zmieniona na “”teren komunikacji drogowej publicznej (KD)”. Tym samym, dookreślenia wymagała nazwa terenu oznaczonego symbolem KR – “teren komunikacji drogowej uzupełniającej”. Na poziomie 3 KKPT dodano “teren ciągu pieszo-jezdnego” (KRP)”.
6. Dla terenu infrastruktury technicznej zmieniono symbol klasy z (T) na (I) oraz symbolikę w palecie RGB na zdecydowanie jaśniejszy odcień szarości. Na poziomie 2 KKPT “teren związany z produktami naftowymi (TN)” zmieniono na “teren obsługi produktów naftowych (IN)”. Na poziomie 3 KKPT “teren stacji elektroenergetycznej (TEs)” oraz “teren stacji transformatorowej (TEt)” połączono w “teren stacji elektroenergetycznej lub transformatorowej (IEE)”.
7. W klasie terenu rolnego mamy prawdziwą rewolucję. Na poziomie 2 KKPT podział na cztery klasy został ograniczony do dwóch,z podziałem na tereny rolnictwa z zakazem (RN) lub dopuszczeniem zabudowy (RZ). Ten drugi dostał także nowe oznaczenie kolorystyczne, zdecydowanie jaśniejsze od poprzedniej propozycji dla RM, RG, RP. Z powodu tej zmiany, zdecydowanie bardziej rozbudowano poziom 3 KKPT. Dla „terenu rolnego z zakazemem zabudowy (RN)” wyszczególniono dwie podklasy, łącząc “teren gruntów ornych” i “teren upraw wieloletnich”. “Teren zabudowy zagrodowej” został przeniesiony do zbioru przeznaczeń związanych z dopuszczeniem zabudowy, wraz z podklasami produkcji rolnej (RZP) i (RZW). Sam podział produkcji rolnej też został zmodyfikowany i ustalony wyłącznie na poziomie 3 KKPT.
8. Teren akwakultury i rybactwa także nie podlegał indywidualnym zmianom.
9. Teren wód uzyskał nieznacznie inną kolorystykę w palecie RGB, właściwie niedostrzegalną dla ludzkiego oka.
10. W klasie terenu lasu dokonano kosmetycznych zmian kolorystyki symbolu oraz całkowicie zrezygnowano z podziałów na poziom 2 KKPT.
11. Teren zieleni na poziomie 2 KKPT został ograniczony do czterech klas, w wyniku rezygnacji z “terenu rekreacji i wypoczynku w zieleni urządzonej”, na kosmetyczną zmianę zdecydowano się także w nazwie “terenu ogrodu działkowego (ZO)”.
12. Teren cmentarza został przechrzczony z liczby mnogiej “cmentarzy” na “cmentarza”. Na poziomie 2 KKPT zastosowano zupełnie inne podejście do podziału tego przeznaczenia. Podział cmentarzy komunalnych i wyznaniowych został zastąpiony podziałem na teren cmentarza czynnego (CC) lub nieczynnego (CN).
13. Dodano jeszcze jedną klasę na poziomie 1 KKPT. ‘Terenu niesklasyfikowany” wynika prawdopodobnie z rezygnacji w przypadku wszystkich poprzednich klas tworzenia podklas tytułowanych “pozostałe”.
14. Kosmetyczną zmianą jest także stosowanie wielkich liter dla symboli klas poziomu 3 KKPT.

To oczywiście zmiany w tabeli, a co z zasadami jej stosowania? W standardach stosowania wyżej analizowanej KKPT:

1. Wskazano że poziom 2 i 3 KKPT należy stosować nie tylko do terenów mieszkalnictwa oraz rolnictwa, ale także komunikacji.
2. Zdecydowanie bardziej rozbudowano zasady “mieszania” klas, w tym doprecyzowanie o możliwości realizacji przeznaczeń łącznie lub zamiennie.
3. Zdecydowano się na uwzględnienie faktu stosowania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nie tylko uzupełnień (dopuszczeń), ale także wykluczeń.
4. Dodano zapis o braku możliwości ustalenia przeznaczenia terenu klasami ze sobą sprzecznymi (wykluczającymi się).
5. Zrezygnowano z kropki pomiędzy numerem a symbolem klasy/klas przy oznaczaniu terenu.
6. Dopuszczono podział obszaru opracowania na dodatkowe podobszary/sektory. Właśnie w takim przypadku zastosowanie ma mieć kropka oddzielająca numer “jednostki przestrzennej” od numeru terenu.

Odnosząc się do moich poprzednich uwag z etapu prekonultacji KKPT i analizując krytycznie ich uwzględnienie, muszę przyznać, że poległem wynikiem 2:4. 😉 Z moich sześciu uwag, tylko dwie zostały uwzględnione (te najmniej istotne, związane z odczytywaniem ustaleń MPZP). Jedna z nich została “zjedzona” przez bardziej systemowe zmiany dotyczące szerszego zakresu klasyfikacji terenu usług. Pozostałe trzy uwagi, dotyczące nazewnictwa wymagającego (według mnie) jednoznacznego zdefiniowania lub powiązania z przepisami odrębnymi, zostały zbagatelizowane. Indywidualny, aczkolwiek skrótowy komentarz do każdej z nich poniżej:

SUBIEKTYWNE KONTRPROPOZYCJE DO KLASYFIKACJI PRZEZNACZEŃ

Szczerze przyznaję, że mój hurraoptymizm po prekonsultacyjnej wersji KKPT minął i teraz dostrzegam coraz więcej wad tego projektu. Ilość wypunktowanych zmian świadczy o wielu uwagach złożonych w sierpniu. Zgodnie z informacjami Ministerstwa: “W ramach prekonsultacji uwagi wniosło 549 osób i organizacji, (…). Brzmienie załącznika nr 1 do projektu rozporządzenia jest wynikiem uwzględnienia części ze zgłoszonych uwag.” Uwag moim zdaniem w większości słusznych. Pomimo tego, teraz widzę to czego wcześniej nie widziałem, przeszkadzają mi rozwiązania, które w sierpniu nie wzbudzały moich wątpliwości. Dodatkowo, nowe rozwiązania także wydają się w niektórych miejscach dalekie od ideału. Po kilku podejściach do nowej propozycji KKPT stanowiącej tym razem załącznik nr 1 do projektu nowego rozporządzenia MPZP, napisałem kolejną listę siedmiu uwag:

POZOSTAŁE ISTOTNE ZMIANY ROZPORZĄDZENIA

Jednak w tym projekcie klasyfikacja przeznaczeń to nie wszystko. Konieczność dostosowania rozporządzenia do nowego otoczenia prawnego (po 18 latach!) jest niepodważalna. Okazją do sprostania tej konieczności okazała się dopiero pandemia COVID-19 i wynikająca z niej elektronizacja procedury tworzenia MPZP. Udostępnianie projektów w Biuletynach Informacji Publicznej gmin/miast, prowadzenie dyskusji publicznych w formie wirtualnej, a także składanie uwag za pośrednictwem poczty elektronicznej. To główne powody zmiany rozporządzenia. Dodatkowo, “korzystając z okazji” w udostępnionym projekcie nowego rozporządzenia MPZP zmieniono układ przepisów i rozwiązania, których stosowanie sprawiało problemy w praktyce sporządzania planów miejscowych. To tak ogólnie. Jeżeli jeszcze nie czytałaś_eś szczegółowych rozwiązań (a masz wolne 15 minut na lekturę sporej ilości paragrafów i ustępów) to prawo wykonawcze planowane do przyjęcia pod koniec grudnia 2021 r. prezentuje się tak:

Dokładna analiza tych 7 stron, załącznika nr 1 (KKPT) oraz załączników nr 2-6 nasuwa jeden podstawowy wniosek. Zmian jest sporo, ale tak jak już pisałem w przypadku wcześniejszego artykułu o KKPT, obecnie obowiązujące prawo wykonawcze w zakresie sporządzania projektów MPZP jest tak archaiczne i niespójne z ustawą o PZP, że zmian po prostu nie mogło być mało. Chociaż jak dla mnie większość z nich to “kosmetyka”, niewymagająca od ministerialnych legislatorów dogłębnej analizy zapisów budzących wątpliwości interpretacyjne. Te są już powszechnie znane w środowisku urbanistów/planistów przestrzennych od lat.

SUBIEKTYWNE KONTRPROPOZYCJE DO POZOSTAŁYCH ZMIAN ROZPORZĄDZENIA

Jestem bardzo ciekaw ile tym razem uwag wpłynie do Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Blisko 550 uwag do wstępnego projektu KKPT robi wrażenie. Pytanie czy na udział w minionych konsultacjach projektu nowego rozporządzenia MPZP zdecydowało się wiele osób prywatnych (takich jak ja) czy tylko podmioty imiennie zawiadomione o tym wydarzeniu. Ostatecznie nad treścią samego rozporządzenia “poznęcałem” się bardziej niż nad samą KKPT. Powstało 9 uwag, z czego kilka dotyczy także standardów stosowania samej KKPT:

Ciekawostka: Te uwagi udało mi się oficjalnie złożyć w toku konsultacji publicznych. Okazuje się, że zbyt ogólnie przyjrzałem się załącznikowi nr 2 do projektu nowego rozporządzenia MPZP. Jak widać tak “błahe” zagadnienie jak odstępy między trójkątami na oznaczeniach (maksymalnych) nieprzekraczalnych i obowiązujących linii zabudowy, także może budzić wątpliwości. Zbyt duże odstępy zaproponowane dla tych oznaczeń będą problematyczne dla wyznaczania terenów o stosunkowo małych powierzchniach. Częste załamania tych linii na części rysunkowej MPZP także mogą powodować ich nieczytelność. Dodatkowo, zaproponowane oznaczenie granicy opracowania będzie całkowicie nieczytelne ze względu na wymaganą grubość linii rozgraniczających. Tak daleko idące niedopatrzenia dają do myślenia. Czy Ministerstwo na pewno szczegółowo przemyślało konsekwencje nowych zasad i sprawdziło czytelność narzucanych oznaczeń graficznych w załącznikach nr 1 i 2 projektu nowego rozporządzenia MPZP?

Oczywiście, wszystkie uwagi i propozycje są zupełnie subiektywne. Podejrzewam, że niektóre z nich mogą wydać się dla niektórych nietrafne. Może nawet niemożliwe do uwzględnienia w prawie wykonawczym i niezbędne do regulowania wyłącznie na poziomie ustawowym (patrz subiektywne kontrpropozycje do pozostałych zmian rozporządzenia nr 2, 3 i 4). Mimo to, według mnie warto wskazywać na bolączki planowania przestrzennego przy każdej możliwej okazji. Bronił będę tego podejścia słowami J. Piłsudskiego: ,,Głową muru nie przebijesz, ale jeśli zawiodły inne metody należy spróbować i tej.”😁 Do pozostałych zagadnień nie mam uwag, pewnie coś przeoczyłem.

________________________________

Podstawa prawna informacji zawartych w artykule aktualna na dzień: 07.11.2021 r.

Główne źródło informacji: Projekt (z dnia 14 października 2021 r.) Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego