DOM JEDNORODZINNY, A PARAMETRY I WSKAŹNIKI W MPZP. CO SPRAWDZIĆ PRZED ZAKUPEM DZIAŁKI? – CZ. II

Opublikowane
PLAN ZABUDOWY - WSKAŹNIKI I PARAMETRY ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU W MIEJSCOWYM PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZEESTRZENNEGO - CO SPRAWDZIĆ PRZED ZAKUPEM DZIAŁKI?- CZ. II

Ciąg dalszy konfrontacji naszego planu zabudowy, na działce zlokalizowanej w granicach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Sprawdź sam czy koncepcja Twojego idealnego domu wpasuje się w kolejny zbiór parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu. W tym artykule znajdziesz kolejną dawkę konkretnych porad jak interpretować ograniczenia postawione w MPZP przed inwestorem i architektem.

Ten artykuł jest kontynuacją już wcześniej rozpoczętych analiz wskaźników i parametrów zabudowy i zagospodarowania terenu. Jeżeli interesują Cię informacje na temat pierwszego zbioru ustaleń kształtujących zabudowę i zagospodarowanie działki, to zachęcam Cię do przeczytania wcześniejszego artykułu – dom jednorodzinny, a parametry i wskaźniki w mpzp

Przymierzając się do napisania tego “poradnika” podzieliłem ten temat na dwie części. Wyodrębniając dwa zbiory parametrów i wskaźników kształtujących przestrzeń zbudowaną. Pierwszy artykuł odnosi się do ustaleń, które z pewnością znajdziesz czytając zapisy miejscowych planów przyjętych w ostatniej dekadzie. Wcześniejsze MPZP mogą się różnić zakresem ustaleń adekwatnie do zmieniającego się prawa i zmian ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (ustawa o PZP). Od 2003 r. ustawa o PZP była zmieniana wielokrotnie. Tego zaszczytu nie dostąpiło jednak rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 marca 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (rozporządzenie projektu MPZP). Zapisy tego dokumentu pozostają niezmienne od ponad 18 lat, co skutkuje także rozbieżnościami między ustawą o PZP a rozporządzeniem projektu MPZP.

Pierwszy zbiór to przedstawienie parametrów i wskaźników wymaganych obecnie do wprowadzenia przez projektantów. Odnoszą się do usytuowania budynku na działce oraz jej ogólnego zagospodarowania – dzieląc ją na części możliwe do zabudowy i utwardzania, ale także pozostawienia strefy “zielonej” umożliwiającej naturalną wegetację. Zakończeniem “wytycznych” zagospodarowania działki są rezerwy pod miejsca do parkowania.

To co znajdziesz w tej części, to z kolei zbiór obowiązkowych jak i dodatkowych zapisów. Ich zastosowanie zależy od stopnia skomplikowania obszaru objętego MPZP, w szczególności od jego uwarunkowań, czyli np. walorów krajobrazowych, kulturowych lub przyrodniczych, a także założeń koncepcyjnych urbanistycznej wizji danego osiedla/miejscowości. Niemniej jednak ta grupa parametrów i wskaźników kształtuje bryłę budynku – możliwą wysokość, szerokość, sposób usytuowania, kolorystykę elewacji, rodzaj i pokrycie dachu.

Przygotowując się do możliwie jak najprostszego przekazania informacji przygotowałem dla Ciebie infografiki, prezentujące każde zagadnienie na przykładzie klasycznej działki o powierzchni 1000 m2. Na przykładowej działce mamy plan zabudowy w postaci budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Liczę na to, że połączenie najważniejszych informacji na prostych schematach z obszernymi wyjaśnieniami w części tekstowej pozwoli Ci szybko przyswoić potrzebne informacje.

Jeżeli potrzebujesz podstawowej wiedzy na temat miejscowych planów, to zachęcam Cię do przeczytania artykułu odpowiadającego na pytanie – co to jest MPZP?

WYSOKOŚĆ ZABUDOWY

To co jako pierwsze rzuca nam się w oczy to przeważnie wysokość obiektów budowlanych. Tym samym jest to niezbędny parametr każdego terenu z dopuszczeniem zabudowy. Jego ustalenie wynika z ustawy o PZP jak i rozporządzenia projektu MPZP. Na podstawie ustawy o PZP planista przestrzenny ma obowiązek wprowadzić maksymalną wartość wysokości zabudowy. Rozporządzenie projektu MPZP podchodzi do tematu szerzej i zakłada także możliwość wprowadzania wartości minimalnych. Ustalenia minimalnych wysokości zabudowy są jednak stosowane w szczególnych przypadkach, przeważnie w bardziej intensywnie zabudowanych częściach miast, jako próba tworzenia bardziej złożonych struktur urbanistycznych.

Skupić należy się w takim razie na parametrze maksymalnej wysokości zabudowy. Jednak oba wskazane dokumenty nie zawierają definicji tego zagadnienia.  Tak jak w przypadku linii zabudowy, definicję lub opis sposobu mierzenia wysokości obiektów budowlanych każdorazowo powinieneś_aś znaleźć w MPZP i co za tym idzie, w każdym może być inna. Dlaczego? Gmina/miasto ma ustawowe przyzwolenie na ustalanie własnych zasad kształtowania zabudowy, nie naruszając przy tym ogólnie przyjętych przepisów. Jeżeli w ogólnych przepisach tego nie opisano, to wypada wyjaśnić to w akcie prawa miejscowego. Według mojej wiedzy przepisy ogólne opisują jedynie sposób mierzenia wysokości budynku. Opis ten znajduje się w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (rozporządzenie warunków technicznych budynków). W przypadku sposobu mierzenia budowali takiego opisu nie ma. Stąd moja sugestia o sprawdzeniu definicji w samym MPZP. Przy realizacji domu jednorodzinnego ten problem nie zawsze nas dotyczy. Chyba, że planujemy budowę np. wiaty, altany, pergoli ogrodowej.

Ciekawostka: Moje sugestia to jedno, a jak sprawa wygląda w przykładowych planach miejscowych jednych z największych miast w Polsce?

  1. Zapisy MPZP w zakresie wysokości zabudowy we Wrocławiu są dość specyficzne i bazują na używaniu zupełnie odmiennego sformułowania niż wymóg ustawowy – “wymiar pionowy budynku lub budowli”, a sam sposób mierzenia odbiega od tego określonego w rozporządzeniu warunków technicznych budynków. Nie mnie oceniać poprawność prawną takiego podejścia.
  2. W Łodzi standardem jest definiowanie wysokości zabudowy także w podziale na wysokość budynku i wysokość budowli, ale i w tym przypadku sposób mierzenia odbiega od tego z rozporządzenia warunków technicznych budynków.
  3. Kilka przejrzanych przeze mnie warszawskich MPZP w żaden sposób nie mówi o sposobie mierzenia wysokości, co sugeruje milczące odwołanie do ww. rozporządzenia, ale co z budowlami?
  4. Gdańska szkoła urbanistyki stosownej w MPZP każdorazowo określa wysokość dla budynków i obiektów budowlanych niebędących budynkami (budowle i mała architektura), odwołując się przy mierzeniu budynków właśnie do rozporządzenia warunków technicznych budynków, nie definiując jednak sposobu mierzenia “obiektów budowlanych niebędących budynkami”.

Wniosek z tego szybkiego przeglądu? Co “kraj” to obyczaj, a zasady MPZP w zależności od województwa/ miasta/ gminy są kształtowane w różny sposób.

Jak mierzyć wysokość naszego domu jednorodzinnego zgodnie z rozporządzeniem warunków technicznych budynków?

Lokalizujemy punkt położony na gruncie przy wejściu znajdującym się na pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku, a także najwyżej położony punkt na konstrukcji przykrycia dachu1. Wymiar pionowy miedzy tymi punktami to nasza wysokość, która powinna zmieścić się w wymaganiach ustalonych w MPZP.

W przypadku budynku z dachem płaskim punkt na konstrukcji przykrycia dachu zamieniamy na punkt na stropodachu. Zwróć uwagę, że do wysokości budynku nie wliczamy tym samym wszelkich elementów technicznych, np. kominów, wentylacji i innych części budynku “wystających” ponad dach lub stropodach.

PLAN ZABUDOWY - WSKAŹNIKI I PARAMETRY ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU W MIEJSCOWYM PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZEESTRZENNEGO - CO SPRAWDZIĆ PRZED ZAKUPEM DZIAŁKI? - WYSOKOŚĆ ZABUDOWY

GABARYTY OBIEKTÓW

Kolejny parametr po hasłem “gabarytów” nie jest jednoznaczny i jednolicie stosowany w zapisach MPZP. Chociaż termin ten pojawia się w ustawie o PZP jako obowiązkowy, a dodatkowo mówi o nim rozporządzenie projektu MPZP, to prawodawcy nie podali jego wyjaśnienia. Czego możesz się spodziewać pod tym hasłem? Ustalenia minimalnej lub maksymalnej:

  • wysokości zabudowy (co już omówiłem w pkt wyżej),
  • liczby kondygnacji budynku,
  • szerokości zabudowy (szerokości zewnętrznych ścian obiektu budowlanego). 

Dla lepszego zrozumienia tych trzech opcji szybki rzut okiem na schemat i możemy przeskakiwać do kolejnej zasady kształtowania zabudowy. Dla bardziej wnikliwych i zainteresowanych skąd wziąłem powyższy zestaw zapraszam do przeczytania ciekawostki.

PLAN ZABUDOWY - WSKAŹNIKI I PARAMETRY ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU W MIEJSCOWYM PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZEESTRZENNEGO - CO SPRAWDZIĆ PRZED ZAKUPEM DZIAŁKI? - GABARYTY OBIEKTÓW

Ciekawostka: Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN gabaryt to: “każdy z wymiarów zewnętrznych przedmiotu” lub “najwyższa linia poziomu zasadniczej bryły budynku lub zespołu budynków”2. Pierwsza definicja sugeruje podawanie szerokości, długości i wysokości obiektów budowlanych. Druga w swoim brzmieniu nakierowuje jednak jedynie na wysokość obiektu budowlanego, która może być wyrażona poprzez podanie wcześniej omawianego parametru wysokości zabudowy, ale także poprzez podanie liczby kondygnacji.

Sprawę wyjaśniał Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z 2012 r. stwierdził: “(…) gabaryty obiektu budowlanego to takie jego parametry, które pozwolą jednoznacznie określić jakiej wielkości obiekt budowlany może powstać na danym terenie. Wielkość obiektu budowlanego określa nie tylko wysokość, ale i powierzchnia tego obiektu (podawana w m2) oraz jego kubatura (objętość). Wielkość ta zależy także od dopuszczalnej powierzchni zabudowy na danym terenie i konieczności zachowania powierzchni biologicznie czynnej.”3

Osobiście nie spotkałem się ze stosowaniem podawania minimalnych i maksymalnych powierzchni obiektów i kubatur, wyrażonych w konkretnej jednostce. Pośrednio do tych celów służą właśnie obowiązkowe wskaźniki opisane w części pierwszej tego artykułu. Z tego wywodu wynika na pewno jedno. Większość wskaźników i parametrów zabudowy i zagospodarowania terenu bezpośrednio wpływa na określenie możliwej do uzyskania wielkości budynku lub budowli. Tym samym nie ma potrzeby w zapisach MPZP stosować dodatkowych zapisów. Nie oznacza to jednak, że dodatkowe uściślenia nie mogą się pojawić.

SPOSÓB USYTUOWANIA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

Zagłębiamy się w coraz większe szczegóły kształtowania zabudowy, co w odbiorze inwestora często gęsto uchodzi za “wchodzenie z butami w czyjeś życie” i nieuzasadnione ograniczanie możliwości inwestycyjno-budowlanych. Nie jest to jednak dobry moment na przekonywanie do swoich racji. Wyjaśnię tylko, że sposób usytuowania obiektów budowlanych w stosunku do dróg i innych terenów publicznie dostępnych oraz do granic przyległych nieruchomości jest jednym z możliwych do zastosowania zapisów według ustawy o PZP. Niekoniecznie musisz się z nim spotkać. Przeważnie stosuje się go w granicach obszarów objętych ochroną konserwatorską, tzn. obszarów i zespołów zabudowy wpisanych do rejestru zabytków, wykazu zabytków lub gminnej ewidencji zabytków. Jego zastosowanie wyobrażam sobie także w celu odpowiedniego kształtowania zabudowy w MPZP, na podstawie jednolitej koncepcji urbanistyczno-architektonicznej nowej jednostki urbanistycznej.

Czego możesz się spodziewać w zapisach MPZP? Konkretnego nakazu ustawienia budynku na działce, szczytowo lub kalenicowo względem drogi publicznej. Może to musieć wyglądać na przykład tak jak na poniższym schemacie.

PLAN ZABUDOWY - WSKAŹNIKI I PARAMETRY ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU W MIEJSCOWYM PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZEESTRZENNEGO - CO SPRAWDZIĆ PRZED ZAKUPEM DZIAŁKI? - SPOSÓB USYTUOWANIA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

KOLORYSTYKA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

Ostatnim elementem dopuszczania regulacji planistycznych w zakresie elewacji jest ustalanie dozwolonej kolorystyki obiektów. O ile gabaryty obiektów określane są zawsze, tak ich kolorystyka jest już zapisem dodatkowym, ale jak najbardziej możliwym do ustalenia na podstawie ustawy o PZP. Podobnie jak w przypadku regulacji sposobu usytuowania, wymogi kolorystyki obiektów budowlanych także możesz spotkać na obszarach cennych pod względem kulturowym i krajobrazowym, o zachowanej spójnej strukturze. Jest to jak najbardziej wskazany zapis, jeżeli choć trochę zależy nam na ochronie obecnego krajobrazu przestrzeni zbudowanej. Przeważnie takie zapisy dopuszczają wiele palet stonowanych kolorów i zakazują jedynie użycia barw skrajnie odbiegających od tradycji i “ogólnie przyjętego poczucia gustu”. Tak zdaję sobie sprawę, że to kolejny dyskusyjny wątek ;).

Ciekawostka: Przykładem bardzo dokładnie zdefiniowanych przepisów nakazujących stosowanie wyłącznie wybranych kolorów elewacji mogą być niektóre miejscowe plany w Łodzi. Znajduje się w nich specjalny załącznik z paletą barw obowiązujących przy wykańczaniu elewacji, stolarki i obiektów budowlanych.

PLAN ZABUDOWY - WSKAŹNIKI I PARAMETRY ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU W MIEJSCOWYM PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZEESTRZENNEGO - CO SPRAWDZIĆ PRZED ZAKUPEM DZIAŁKI? - KOLORYSTYKA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

GEOMETRIA DACHU

Ostatni wątek związany z parametrami zabudowy to regulacje dachów. Ustalenia ich geometrii są elementem niezbędnym uchwały MPZP. Wymóg ten wynika zarówno z ustawy o PZP jak i rozporządzenia projektu MPZP. W konsekwencji, wszystkie miejscowe plany przyjęte po 2003 r. na mocy obowiązywania obecnej ustawy o PZP zawierają zapisy regulujące tę kwestię. Jeżeli jest inaczej to lekka legislacyjna „wtopa”. Sama geometria przeważnie określana jest poprzez wskazanie typu dachu (płaski, dwuspadowy, kopertowy, wielospadowy, naczółkowy, mansardowy itp.) oraz kąta nachylenia głównych połaci dachowych. Kombinacji może być tak wiele, jak wiele dachów widzisz przechodząc ulicami własnego miasta/miejscowości.

W zależności od uwarunkowań przestrzennych i sąsiedztwa, zapisy MPZP mogą być bardzo liberalne, np. dopuszczać wszystkie typy i spadki dachów (tego nie lubię). Mogą być także bardzo restrykcyjne np. nakazywać realizację wyłącznie dachów dwuspadowych, o symetrycznych połaciach dachowych, nachylonych pod kątem od 38° do 45° (to bardzo lubią przedstawiciele konserwatora zabytków).

PLAN ZABUDOWY - WSKAŹNIKI I PARAMETRY ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU W MIEJSCOWYM PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZEESTRZENNEGO - CO SPRAWDZIĆ PRZED ZAKUPEM DZIAŁKI? - GEOMETRIA DACHU

Ciekawostka: W polskim prawie nie funkcjonują definicje rodzajów dachów, stąd rozbieżności w interpretacji zapisów MPZP jest bardzo dużo. Nieprecyzyjne ustalenie bliżej niezdefiniowanego dachu płaskiego lub dachu dwuspadowego symetrycznego prowadzi dość często do sporów między architektami, a organem administracji architektoniczno-budowlanej (starostwem powiatowym).

POKRYCIE DACHÓW

Tak samo jak w przypadku możliwości regulowania kolorystyki obiektów budowlanych (w tym elewacji budynków), ustawa o PZP pozwala na wprowadzanie zasad pokrycia dachów. Jednak w tym przypadku już nie chodzi wyłącznie o sam kolor, ale także materiał. Pokrycia dachowe można w dość prosty sposób pogrupować właśnie według materiału, a później jego koloru. Właśnie takie podejście jest często spotykanym elementem zapisów MPZP. Dachy są elementem mocno eksponowanym w krajobrazie zbudowanym i proporcjonalnie do całej kubatury stanowią jej znaczną część. Nic więc dziwnego, że ustalenia w tym zakresie prawdopodobnie będą przedmiotem analizowanego przez Ciebie MPZP. Kształtowanie dachów za pomocą ograniczeń typu, spadku, materiału i koloru pokrycia ma niebagatelny wpływ na walory krajobrazowe.

Czego możesz się spodziewać sprawdzając te zapisy? W przedstawionym przykładzie mógłby być to nakaz stosowania dachów krytych dachówką ceramiczną lub cementową, w naturalnych odcieniach cegły (w kolorze ceglastym). Jest to bardzo często stosowany zapis w strefach ochrony konserwatorskiej, ze względu na nawiązanie do tradycyjnej dachówki. Takiej z gliny, nabierającej specyficznego czerwonego koloru podczas procesu wypalania. Oczywiście, może zdarzyć się i tak, że zapisy MPZP nie będą w żaden sposób regulować pokrycia dachu. W takim przypadku – hulaj dusza, piekła nie ma! 😉

PLAN ZABUDOWY - WSKAŹNIKI I PARAMETRY ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU W MIEJSCOWYM PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZEESTRZENNEGO - CO SPRAWDZIĆ PRZED ZAKUPEM DZIAŁKI? - POKRYCIE DACHÓW

INNE, IMIENNIE NIEWYMIENIONE

Jeżeli myślałeś_aś, że wyżej omówione wskaźniki i parametry wyczerpują temat zasad kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu to mam jeszcze niespodziankę 😉. Poprawnie czytając zapisy ustawy o PZP wnioskować można, że tak naprawdę katalog tych zasad jest otwarty. Zainteresowanych (czyli tych co po przeczytaniu poprzedniego zdania zadali sobie w głowie pytania: „Jak to? Niby dlaczego?”) zapraszam do ciekawostki.

Z tego faktu korzysta się w przypadku jeszcze większego zawężenia ustaleń MPZP. Przeważnie takie dodatkowe zasady spotkasz w zapisach miejscowych planów największych miast np. Warszawa, Wrocław, Gdańsk, Łódź, Poznań i Kraków. To między innymi w tych miastach rozgrywa się najbardziej emocjonująca „gra o przestrzeń”. Graczom bardzo często nie w smak dbanie o ład przestrzenny. Rozgrywka nie zawsze odbywa się z poszanowaniem podstawowych zasad współżycia społecznego. Nie wszystkim graczom zależy na dążeniu do poprawiania jakości życia w mieście. Stąd zasada ograniczonego zaufania i wynikające z niej dodatkowe nakazy, zakazy i dopuszczenia, jeszcze bardziej doprecyzowujące zasady gry.

Ciekawostka: Jako potwierdzenie zasadności tego punktu polecam lekturę już wcześniej wspomnianego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 kwietnia 2012 r. II OSK 162/12. Jest to stanowisko NSA na temat możliwości wprowadzania dodatkowych parametrów i wskaźników zabudowy i zagospodarowania terenu. Mam nadzieję, że NSA jest konsekwentny w swoich wyrokach i argumentacja na ten temat w  ostatnich latach nie uległa zmianie. Cytując najważniejszy fragment uzasadnienia z 2012 r.:

“W m.p.z.p. rada gminy obowiązana jest określić parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu. Do tych wskaźników należą m.in. linie zabudowy, gabaryty obiektów i wskaźniki intensywności zabudowy. Nie oznacza to jednak, że rada gminy nie może w planie miejscowym ukształtować zabudowy oraz zagospodarowania terenu przez użycie innych jeszcze parametrów i wskaźników niż wymienione przykładowo w art. 15 ust. 2 pkt 6 u.p.z.p.” (pogrubienie własne)3

Właśnie to stwierdzenie, o przykładowym wymienieniu najważniejszych wskaźników i parametrów w ustawie o PZP jest powodem wspomnianej przeze mnie “otwartości” zbioru zasad kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu. Stwierdzenie zresztą słuszne, co przyznać powinien każdy po wnikliwym przeczytaniu przepisu wskazanego w powyższym cytacie. Temat ten jest jednak skomplikowany, na tyle, na ile do każdej nowej zasady kształtowania zabudowy skomplikowane jest wykazanie jasnych i merytorycznych przesłanek jej wprowadzenia, z równoczesnym wykluczeniem braku ingerencji lub naruszenia przepisów wyższego rzędu.

Na tym kończę moje skromne wskazówki wczytywania się w szczegółowe zasady kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu w MPZP. Miał wyjść krótki i zwięzły poradnik dla przymierzających się do zakupu działki i budowy domu, a wyszedł artykuł pełen niuansów prawnych i “wiercenia dziury w całym” (patrz ciekawostki) dla bardziej zaznajomionych z planowaniem przestrzennym 😉. Jeżeli masz dodatkowe pytania albo coś nadal nie jest jasne, daj znać.

Jak sprawdzać ustalenia wskaźników i parametrów w MPZP już wiesz. Priorytet to jednak znaleźć właściwy miejscowy plan, a to nie zawsze jest takie proste.

Baner reklamowy - raport o mpzp OnGeo z kodem rabatowym PLANZABUDOWY

________________________________

Podstawa prawna aktualna na dzień 10.07.2021 r.

Źródła:

PODOBAJĄ CI SIĘ ARTYKUŁY NA BLOGU? DOŁĄCZ DO NEWSLETTERA!

Subskrybuj
Powiadom o
guest

0 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Wbudowane opinie
Zobacz wszystkie komentarze
POWRÓT
0
Chętnie poznam Twoje przemyślenia, proszę o komentarz.x